นายบัญชา สุขแก้ว อธิบดีกรมประมง พร้อมด้วยคณะผู้บริหารกรมประมง ลงพื้นที่ติดตามผลการดำเนินงานส่งเสริมการผลิต กุ้งก้ามกรามคุณภาพมาตรฐานสากล ครบทุกขั้นตอนตลอดห่วงโซ่การผลิต เพื่อให้ได้วัตถุดิบหลักของเมนูยอดฮิตที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย ณ ศูนย์วิจัยและพัฒนาพันธุกรรมสัตว์น้ำเพชรบุรี ฟาร์มเพาะเลี้ยงกุ้งก้ามกรามของเกษตรกร นายประกอบ ทรัพย์ยอดแก้ว นายกสมาคมผู้เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำไทย จังหวัดราชบุรี และโรงงานแปรรูปสัตว์น้ำ บริษัทมารีนโกลด์ โปรดักส์ จำกัด จังหวัดสมุทรสาคร
นายบัญชา สุขแก้ว อธิบดีกรมประมง เปิดเผยว่า “กุ้งก้ามกราม” สัตว์น้ำเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทย สามารถสร้างอาชีพให้เกษตรกรได้เป็นอย่างดี ซึ่งกุ้งก้ามกราม มีบทบาทในครัวไทยและครัวโลก สามารถนำมาปรุงเป็นอาหารได้หลากหลายเมนู โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมนูต้มยำกุ้ง เป็นที่นิยมของผู้บริโภคทั่วโลก ได้รับการยอมรับในระดับสากลว่าเป็นอาหารที่สะท้อนอัตลักษณ์ความเป็นไทย จนกระทั่งองค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization : UNESCO) ได้ขึ้นทะเบียนและประกาศให้ “ต้มยำกุ้ง” เป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรม ทำให้กระแสความต้องการในการบริโภคกุ้งก้ามกรามเพิ่มมากขึ้นทั้งในและต่างประเทศ
โดยกรมประมง มีนโยบายในการพัฒนากุ้งก้ามกรามไทยทั้งระบบ ตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำ ปลายน้ำ เพื่อยกระดับ ให้เป็นวัตถุดิบอาหารระดับโลก โดยมุ่งเน้นส่งเสริมการเพาะเลี้ยงกุ้งก้ามกรามให้มีประสิทธิภาพและยั่งยืน ผ่านกระบวนการถ่ายทอดความรู้และเทคโนโลยีที่ทันสมัยให้กับเกษตรกร ตั้งแต่วิธีการเลี้ยงที่ช่วยลดต้นทุนการผลิต การจัดการคุณภาพน้ำ ในบ่อเลี้ยง เพื่อให้กุ้งก้ามกรามมีสุขภาพที่ดีและเจริญเติบโตอย่างเหมาะสม การเฝ้าระวังและป้องกันโรคที่อาจเกิดขึ้นกับ กุ้งก้ามกราม ที่สำคัญคือ การพัฒนาสายพันธุ์กุ้งก้ามกรามที่มีคุณภาพได้มาตรฐาน ทั้งในเรื่องของขนาด รูปร่าง และทนทานต่อโรคต่างๆ ปัจจุบันกรมประมงได้พัฒนาสายพันธุ์กุ้งก้ามกราม “มาโคร 1” ที่ตอบโจทย์ทั้งด้านอัตราการเจริญเติบโตดีขึ้น กุ้งตัวโตเร็ว แข็งแรง และปลอดโรค ช่วยเพิ่มผลผลิตและลดต้นทุน และจากการส่งเสริมการเพาะเลี้ยง กุ้งก้ามกรามพันธุ์ มาโคร 1 อย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้เกษตรกรสามารถนำไปต่อยอดขยายผลในการเพาะเลี้ยงกุ้งก้ามกรามให้มีคุณภาพได้มาตรฐานตรงตามความต้องการของตลาด ควบคู่กับการถ่ายทอดเทคโนโลยีกระบวนการผลิตลูกพันธุ์ การอนุบาล การเพาะเลี้ยงอย่างครบวงจร ภายใต้มาตรฐานสากล เป็นการขยายโอกาสทางการตลาด และเพิ่มมูลค่าการส่งออกกุ้งก้ามกรามของไทยไปยังตลาดต่างประเทศ โดยเฉพาะตลาดที่มีศักยภาพ เช่น จีน เป็นต้น ช่วยให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้นจากการเลี้ยงกุ้งก้ามกรามที่มีคุณภาพและราคาดี ที่สำคัญยังเป็นการสร้างความมั่นคงทางอาหารให้กับประเทศด้วย
สำหรับประเทศไทยมีการเพาะเลี้ยงกุ้งก้ามกรามกันอย่างแพร่หลายในหลายพื้นที่ อาทิ ราชบุรี สุพรรณบุรี นครปฐม ฉะเชิงเทรา ชลบุรี กาฬสินธุ์ และเชียงราย เป็นต้น ปัจจุบันมีฟาร์มเพาะเลี้ยงที่ขึ้นทะเบียนกับกรมประมง จำนวน 12,763 แห่ง (ข้อมูล ปี 2567) ทีพื้นที่เลี้ยง 125,476 ไร่ ปริมาณผลผลิต 42,643 ตัน คิดเป็นมูลค่ารวมกว่า 8,701.8 ล้านบาท ถือเป็นสัตว์น้ำเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทย ที่มีผลผลิตและมูลค่าทางเศรษฐกิจที่สูง สร้างรายได้ให้กับเกษตรกรและนำรายได้เข้าสู่ประเทศเป็นจำนวนมาก อย่างไรก็ตาม กรมประมงมีความเข้มงวดในการควบคุมมาตรฐานการผลิตและการส่งออกกุ้งก้ามกราม ทุกกระบวนการผลิตต้องผ่านการขึ้นทะเบียนกับกรมประมงตามที่กำหนด ตั้งแต่โรงเพาะฟัก หรือฟาร์มอนุบาล ฟาร์มเลี้ยง สถานบรรจุสัตว์น้ำ (Packing house) และโรงงานแปรรูป (Processing Establishment) กุ้งก้ามกรามและผลิตภัณฑ์ เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภคและประเทศคู่ค้าตลอดห่วงโซ่การผลิต
ทั้งนี้ ในปีที่ผ่านมาราคากุ้งก้ามกรามที่เกษตรกรได้รับทุกขนาดราคาปรับตัวเพิ่มขึ้น การค้าระหว่างประเทศ. มีการปรับตัวไปในทิศทางที่ดีขึ้นเช่นกัน โดยปริมาณการส่งออกกุ้งก้ามกรามและผลิตภัณฑ์ของไทยไปยังต่างประเทศ ในห้วงเดือนมกราคม – มิถุนายน ปี 2568 มีปริมาณ 4,206 ตัน มูลค่า 535 ล้านบาท เมื่อเทียบกับเมื่อช่วงเวลาเดียวกันของปี 2567 มีปริมาณการส่งออกเพิ่มขึ้น 425 ตัน และมูลค่าเพิ่มขึ้น 124 ล้านบาท
สำหรับผลิตภัณฑ์กุ้งก้ามกรามที่มีปริมาณส่งออกเพิ่มขึ้น คือ กุ้งก้ามกรามสำหรับทำพันธุ์ รองลงมาคือกุ้งก้ามกรามสด หรือแช่เย็น และกุ้งก้ามกรามแช่เย็นจนแข็ง ส่วนตลาดส่งออกที่มีมูลค่าส่งออกเพิ่มขึ้น ได้แก่ เมียนมา จีน สหรัฐอเมริกา สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ มาเลเซีย อย่างไรก็ตาม พบว่าแนวโน้มการผลิตกุ้งก้ามกรามมีการปรับตัวลดลง เนื่องจากต้นทุนการผลิตสูงเมื่อเทียบกับราคา ที่เกษตรกรขายได้ทำให้เกษตรกรมีการปรับเปลี่ยนรูปแบบการเลี้ยง โดยเลี้ยงรวมกับกุ้งขาวมากขึ้น บางส่วนชะลอการเลี้ยงและลดอัตราการปล่อยลูกพันธุ์ ทำให้ผลผลิตออกสู่ตลาดน้อยลง ส่งผลให้ราคากุ้งก้ามกรามปรับตัวสูงขึ้น
ดังนั้น กรมประมงจึงเร่งแก้ไขปัญหาดังกล่าว ทั้งสนับสนุนและพัฒนาความรู้ด้านการเกษตรสมัยใหม่ เช่น การนำเทคโนโลยีพลังงานทางเลือกมาประยุกต์ใช้ในฟาร์มเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและลดต้นทุนการผลิตโดยเฉพาะค่าพลังงาน โดยใช้พลังงานจากแสงอาทิตย์ (Solar cell) ทดแทน / ส่งเสริมการรวมกลุ่มเกษตรกรในรูปแบบสหกรณ์ เพื่อเพิ่มความเข้มแข็งและอำนาจต่อรองการซื้อปัจจัยการผลิต และการจำหน่ายผลผลิต/ ส่งเสริมในการสร้างฟาร์มให้ได้มาตรฐาน GAP รวมทั้งการออกหนังสือกำกับการจำหน่ายสัตว์น้ำ (MD) เพิ่มช่องทางการส่งออกไปตลาดต่างประเทศ/ และล่าสุดกรมประมง ได้เดินหน้าจัดสร้างศูนย์วิจัยและพัฒนาพันธุกรรมกุ้งก้ามกรามนครปฐม เพื่อเป็นแหล่งศึกษา ค้นคว้า วิจัยและพัฒนาพันธุ์ กุ้งก้ามกรามคุณภาพดี สำหรับกระจายพันธุ์จำนวนกว่า 10 ล้านตัว/ปี ตามความต้องการของเกษตรกรในจังหวัดนครปฐมและพื้นที่ใกล้เคียง เพื่อช่วยเพิ่มปริมาณการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม และยังเป็นแหล่งเรียนรู้การเลี้ยงกุ้งก้ามกรามที่ถูกต้องตามหลักพันธุศาสตร์ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อเกษตรกรผู้เลี้ยงกุ้งก้ามกรามในอนาคต
“ในโอกาสนี้ได้ลงพื้นที่ติดตามผลการส่งเสริมการเพาะเลี้ยงกุ้งก้ามกราม ณ ศูนย์วิจัยและพัฒนาพันธุกรรมสัตว์น้ำเพชรบุรี และเยี่ยมชมฟาร์มเพาะเลี้ยงกุ้งก้ามกรามบางแพ ที่ได้รับการรับรองสินค้า GI ของนายประกอบ ทรัพย์ยอดแก้ว นายกสมาคมผู้เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำไทย อ.บางแพ จ.ราชบุรี พร้อมกับชมกระบวนการแปรรูปผลิตภัณฑ์กุ้งก้ามกรามเพื่อการส่งออกของ บริษัทมารีนโกลด์ โปรดักส์ จำกัด จ.สมุทรสาคร เป็นหนึ่งในกิจกรรมสร้างความเชื่อมั่นให้กับสัตว์น้ำเศรษฐกิจของไทย โดยให้ทุกคนได้สัมผัสกระบวนการผลิตกุ้งก้ามกรามในทุกขั้นตอน เผยแพร่ให้สาธารณชนได้เห็นถึงความตั้งใจของประเทศไทยในการพัฒนากุ้งก้ามกรามให้เป็นวัตถุดิบอาหารชั้นเลิศระดับโลก พร้อมส่งตรงถึงโต๊ะอาหารอย่างอร่อยและปลอดภัย เพื่อยกระดับเศรษฐกิจและคุณภาพชีวิตของเกษตรกรไทย” อธิบดีกรมประมง กล่าวทิ้งท้าย
ด้านนายประกอบ ทรัพย์ยอดแก้ว เกษตรกรผู้เลี้ยงกุ้งก้ามกรามและนายกสมาคมผู้เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำไทย กล่าวว่า การเพาะเลี้ยงกุ้งก้ามกรามของไทยมีการพัฒนามาอย่างต่อเนื่อง ถ้าเปรียบเทียบกับต่างประเทศแล้วถือว่าประเทศไทยเป็นผู้นำในด้านการเพาะเลี้ยงกุ้งก้ามกรามอันดับต้นๆ ของโลก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องระบบการเลี้ยงของเกษตรกรที่มีคุณภาพมาตรฐานตามที่กรมประมงกำหนด ข้อได้เปรียบของพื้นที่เหมะสมและมีแหล่งน้ำที่ดี ที่สำคัญเรามีสายพันธุ์กุ้งที่ดี นอกจากนี้ ยังมีห้องเย็นบริษัทผู้ส่งออกกุ้งก้ามกราม ที่มีความพร้อมในการส่งออกกุ้งไปยังตลาดต่างประเทศ ซึ่งตลาดส่งออกยังมีความต้องการกุ้งก้ามกรามจากประเทศไทยจำนวนมาก ทั้งนี้ สถานการณ์การเพาะเลี้ยงกุ้งก้ามกรามของไทยในปัจจุบันสามารถผลิตได้เฉลี่ยปีละประมาณ 6-8 หมื่นตัน ขณะที่ความต้องการบริโภคทั้งในและต่างประเทศมีมากกว่า 5 แสนตันต่อปี นับว่าตลาดกุ้งก้ามกรามยังไปได้อีกไกล แต่ต้องมีการบูรณาการร่วมมือกันทุกภาคส่วนอย่างเป็นรูปธรรม เช่น สร้างคลัสเตอร์กุ้งก้ามกรามขึ้นมา เพื่อเชื่อมโยงกันทั้งระบบตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำ ปลายน้ำ เพื่อสร้างความเข้มแข็งให้เกษตรกร สร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภค และเพิ่มโอกาสในการแข่งขันในเวทีโลกมากขึ้น ทั้งนี้ ถ้าทุกฝ่ายจับมือกันเดินไปในทิศทางเดียวกัน เชื่อมั่นว่าภายในระยะเวลาไม่เกิน 5 ปีต่อจากนี้ประเทศไทยจะเป็นผู้นำในด้านการผลิตและส่งออกกุ้งก้ามกรามเป็นอันดับ 1 ของโลกอย่างแน่นอน
